من در محله‌ای کارگری، در بوستون آمریکا در خیابانی پر از مجتمع‌های آپارتمانی بزرگ شدم. اما پشت این مجتمع‌ها، پارکی با مساحتی حدود شصت و یک‌هزار مترمربع وجود داشت که من و دوستانم، از حدود شش، هفت‌سالگی، بیشتر وقتمان را در آنجا می‌گذراندیم. این پارک اسم داشت، اما ما فقط به آن می‌گفتیم «پارک». در پارک یک زمین بیس‌بال و محوطه‌ای با آسفالت ترک‌خورده برای بازی تنیس و بسکتبال و در زمستان برای اسکیت‌بازی (چون زمین بازی را آب می‌گرفت) وجود داشت؛ اما ما بیشتر اوقات خود را در بقیه فضای پارک می‌گذراندیم، به خصوص در محوطه‌ای پردرخت که درست پشت خانه‌های ما قرار داشت.
این پارک که در قلب پرجمعیت‌ترین محله‌های بوستون واقع شده بود، برای ما هم غرب وحشی بود، هم صحرای آفریقا و هم کوه‌های هیمالیا. پارکی پر از پستی و بلندی که نوک سنگ‌بسترهای گرانیتی اینجا و آنجا از زمین بیرون زده بود و ما روی هر کدام اسمی گذاشته بودیم، همان کاری که بی‌شک نسل‌ها پیش از ما کودکان دیگری کرده بودند. در ذهن خود تخته‌سنگ‌های سه‌متری را صخره‌هایی چند هزارپایی می‌دیدیم و با این خیال از آنها بالا می‌رفتیم که به دژهایی که بر نوک آنها واقع بود حمله کنیم، یا پرچم کوهنوردی خود را بر آنها بنشانیم. تابستان که می‌شد روی آنها از بالا به پایین غلط می‌زدیم، و زمستان‌ها رویشان سرسره بازی می‌کردیم.
چند ساختمان آن‌طرف‌تر یک مرکز خرید بود که پدر و مادرهای ما بیشتر مایحتاج خود را از آن می‌خریدند. برای من اما، جالب‌ترین جا شعبه محلی کتابخانه عمومی بوستون بود. مدرسه‌رو که شدم، کارت عضویت داشتم و کتابخانه خانه دومم بود.
در این بخش به نقش پارک‌ها و دیگر امکانات و وسایل رفاهی باهمستان و اهمیت آنها بر زندگی افراد، خانواده‌ها و ساکنان محله‌ها و باهمستان‌ها می‌پردازیم. ویژگی‌های پارک‌های خوب و دیگر امکانات باهمستانی مناسب را بررسی می‌کنیم و به این نکته می‌پردازیم که چگونه می‌توان چنین فضاهایی را در باهمستان ایجاد یا احیا کرد.
منظور از بهسازی پارک‌ها و دیگر وسایل رفاهی باهمستان چیست؟
تسهیلات باهمستان به شیوه‌های گوناگون در بهبود زندگی مردم تاثیرگذار است. برای کسانی که در محله‌های شلوغ شهری زندگی می‌کنند، پارک‌ها فضایی سبز و جایی برای تحرک این افراد فراهم می‌کنند. کتابخانه‌ها، موزه‌ها، فرهنگسراها و تالارهای اجرای برنامه‌های هنری و فرهنگی درهای دانش، اندیشه، فرهنگ و تفریح را به روی مردم می‌گشایند. مراکز درمانی و بهداشتی ضامن حفظ تندرستی مردم هستند و آنها را به مراقبت از سلامت خود تشویق می‌کنند. وسایل نقلیه عمومی هم امکان رفت‌وآمد مردم به نقاط مختلف و دسترسی آنها به نواحی دیگر را فراهم می‌کنند. بدون این تسهیلات عمومی زندگی برای مردم کسل‌کننده، بی‌روح و دشوار می‌شود، به ویژه برای کسانی که توان مالی مسافرت و پرداخت هزینه سنگین آن را ندارند.
بعضی باهمستان‌ها دست‌کم دارای یک پارک و بعضی امکانات دیگر از جمله کتابخانه، بیمارستان یا درمانگاه، موزه‌ای کوچک یا مکانی با اهمیت تاریخی هستند؛ بعضی شاید هیچ‌یک از اینها را هم نداشته باشند. بهبود این امکانات شاید برای باهمستان‌های متفاوت، اهمیت و تاثیری ناهمسان داشته باشد. برای بعضی، مسئله شاید صرفا نبود یا کمبود پارک‌ها و تسهیلات و ضرورت ایجاد آنها باشد. برای بعضی دیگر مشکل شاید این باشد که وسایل رفاهی موجود قدیمی و فرسوده شده‌اند و دیگر پاسخگوی نیازهای باهمستانی که مدتهاست دگرگون شده، نیستند. در مواردی هم ممکن است که امکانات باهمستان کافی باشند، اما فرسوده یا خطرناک شده باشند و لازم باشد که از نو مرمت شوند. وضعیت دیگری که شاید کمتر به چشم بیاید این است که وسایل رفاهی باهمستان به تعداد کافی و در شرایط مطلوب باشد، اما چندان از آنها استفاده نشود.
نکته مشترک در همه این وضعیت این است که اصلاح و بهسازی نیازمند منابع و کار است. مسلما این نکته ما را با این پرسش روبه‌رو می‌کند که این منابع را باید از کجا تامین کرد و چه کسی قرار است کار را انجام دهد. این پرسش هم مطرح است که باهمستان چه مقدار از مسئولیت را به عهده می‌گیرد؛ چه کسی برای ساخت یا بازسازی یا نوسازی تسهیلات برنامه‌ریزی می‌کند و از کجا اطمینان یابیم که آنچه ساخته یا بازسازی می‌شود، پاسخگوی نیازها یا انتظارات باهمستان خواهد بود.
بنابراین لازمه بهبود تسهیلات باهمستان این است که مشخص کنیم باهمستان به چه چیزی «نیاز دارد» و چه چیزی «می‌خواهد» و سپس تلاش کنیم - که خود روندی درازمدت است - تا آن تسهیلات که کیفیت زندگی را بهتر می‌کنند – به لحاظ اجتماعی، فکری، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و روحی و روانی – برای همه فراهم شود.
تسهیلات باهمستان انواع و اشکال گوناگونی دارد، و پارک‌ها فقط یکی از این گونه وسایل رفاهی به شمار می‌آید. در کل می‌توان گفت که یک امکان رفاهی باهمستان یک جزء عینی و ملموس است که – یا به وسیله شهرداری به عنوان یکی از خدمات عمومی، و یا به وسیله یک نهاد خصوصی – برای بهره‌وری باهمستان فراهم می‌شود. استفاده از این امکان، بسته به این‌که تامین‌کننده منابع ایجاد آن که بوده، ممکن است رایگان و یا مستلزم پرداخت هزینه باشد.
پارک‌ها
پارک‌ها از نظر اندازه ممکن است به بزرگی چند ده مترمربع باشند – آن قدر که در سه‌کنج یک خیابان شلوغ، یک نیمکت، چند بوته گل و یک چمن بیست متر در بیست متر را در خود جای دهند – و یا میلیون‌ها کیلومتر مربع بیابان را دربر بگیرند. گذشته از این، ممکن است در آن واحد کاربردهای پرشماری داشته باشند.
برای برآورده ساختن اهداف این بخش، ما تسهیلات باهمستانی را آنهایی فرض می‌کنیم که خدماتی را به رایگان و یا در برابر هزینه‌ای اندک فراهم می‌کنند و تقریبا همه اعضای باهمستان می‌توانند از آن تسهیلات بهره‌گیرند.
نمونه‌هایی از تسهیلات باهمستان:
- کتابخانه‌ها
- فرهنگسراها
- سالن‌های نمایش، اعم از تئاترها و سینماها
- موزه‌ها
- بیمارستان‌ها و دیگر مراکز بهداشت و درمان چه دولتی و چه خصوصی
- امکانات آموزشی (شامل مدارس، آموزشگاه‌ها و جز آن)
- مسجدها، حسینه‌ها، تکیه‌ها و دیگر مراکز مذهبی
- اداره‌های دولتی در سطوح محلی، استانی و کشوری که به مردم خدمت می‌کنند
- امکانات ورزشی و تفریحی
- مهدهای کودک
- زمین‌های بازی برای کودکان
- وسایل نقلیه عمومی – در این مورد باید به گستره خدمت‌رسانی، کیفیت آن، ایمنی و امنیت وسایل نقلیه، ایستگاه‌ها و محوطه‌های انتظار ویژه مسافران، بهای بلیت، دسترس‌پذیری و سهولت استفاده از این وسایل توجه کرد.
- چرا پارک‌ها و دیگر وسایل رفاهی باهمستان را بهتر کنیم؟
- تسهیلات خوب در بهبود کیفیت کلی زندگی در باهمستان موثر هستند.
- تسهیلات و امکانات رفاهی فرصتی به وجود می‌آورند که اعضای باهمستان با طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های فکری، فرهنگی و بدنی آشنا شوند.
- وجود امکانات رفاهی خوب باعث می‌شود که ساکنان محل این تسهیلات را از آن خود بدانند و به محله و باهمستان خود ببالند.
- تسهیلات خوب می‌توانند خدماتی عرضه کنند که برای همه مفید باشد.
- امکانات رفاهی مناسب باعث می‌شود که آمار جرم و نابهنجاری‌های رفتاری کاهش یابد.
- وجود تسهیلاتی از این دست برابری و دسترسی یکسان و منصفانه به امکانات را در جامعه بیشتر می‌کند.
- تسهیلات و امکانات رفاهی در جذب ساکنان جدید برای محله تاثیرگذارد.
- تسهیلات و امکانات رفاهی در بهبود وضعیت اقتصادی باهمستان موثر است، چون به جذب کسب‌وکار و رونق گردشگری کمک می‌کنند.
- وجود این تسهیلات جلوه بهتر و زیباتری به محله می‌دهد.
- امکاناتی از این دست فضاهایی را برای گردهم آمدن افراد فراهم می‌سازد و این امر در بهبود هویت اجتماعی باهمستان موثر است.
چه هنگام باید برای بهبود پارک‌ها و دیگر امکانات رفاهی باهمستان اقدام کرد؟
گرچه هر وقت برای ایجاد یا آبادانی تسهیلات باهمستان گامی برداریم، زمانی مناسب است، اما گاهی اوقات این اقدام ضروری است و یا احتمال موفقیت‌آمیز بودن آن بیشتر از مواقع دیگر خواهد بود.
- هنگامی که باهمستان به چنین امکاناتی نیاز دارد و این امکانات وجود ندارد.
- هنگامی که این تسهیلات وضعیتی بسیار ناگوار دارد یا کافی نیست.
- وقتی که طرحی برای توسعه و آبادی باهمستان در دست اجرا است.
- وقتی بودجه‌ای در اختیارمان هست – از کمک‌های مالی نهادهای دولتی یا منابع خصوصی – که می‌توان مصرف کرد.
- زمانی که اعضای باهمستان، یا دست‌کم گروهی از ساکنان محله، آماده و داوطلبند که این وظیفه را برعهده بگیرند.
- وقتی این احتمال وجود دارد که قطعه‌ای زمین یا ساختمانی برای استفاده به باهمستان اختصاص یابد.
- وقتی یک طرح کلان توسعه تهیه شده و یا مراحل نخستین آن در دست اجراست.
- وقتی این امکان فراهم است که بتوان از مکان یا آثار با اهمیت تاریخی نگاه‌داری کرد.
چه کسانی باید در آباد کردن پارک‌ها و دیگر امکانات باهمستان مشارکت کنند؟
چنان که در بخش «چگونه انجام دهیم» این فصل خواهیم دید، معمولا در امر بهبود وضعیت تسهیلات باهمستان، زمانی بهترین نتایج به دست می‌آید که از تمام بخش‌های باهمستان افراد دست به دست هم دهند. شماری از ذینفعان احتمالی در این تلاش گروهی عبارتند از:
- کسانی که احتمالا از این تسهیلات استفاده خواهند کرد. آنها می‌توانند به شما بگویند که به چه چیز نیاز دارند و چه می‌خواهند، و اشراف و حس مالکیت آنها بر این امکانات در حفظ و نگهداری از این تسهیلات در درازمدت، موثرخواهد بود.
- رهبران باهمستان. فرقی نمی‌کند که این افراد در باهمستان مقام و منصبی رسمی داشته باشند و یا کسانی باشند که صرفا مورد اعتماد اعضا هستند، در هر حال پشتیبانی آنها از اقدام برای بهبود امکانات، بسیاری را متقاعد خواهد کرد که به تلاش جمعی بپیوندند.
- مقام‌های دولتی. مقام‌های دولتی که این اقدام را تایید می‌کنند و بر آن نظارت دارند، باید از همان آغاز در این فعالیت سهیم باشند – مطلوب‌ترین حالت این است که بدانند فرآیند برنامه‌ریزی و اجرای کار به صورت مشترک و با همکاری همه ذینفعان صورت می‌گیرد.
- معماران، طراحان، مهندسان، بسازوبفروش‌ها و نقشه‌کش‌ها. این افراد با انرژی خلاقانه و دانش کارشناسانه خود کمک خواهند کرد تا مشخص شود که امکانات رفاهی مورد نظر باهمستان چگونه باشد؛ افزون بر این، مشارکت آنها تضمینی برای کیفیت مطلوب کار و ایجاد تسهیلاتی است که سال‌ها ماندگار خواهد بود.
- سازمان‌های باهمستان-محور
- صندوق‌های محلی مانند صندوق‌های قرض‌الحسنه و تعاونی‌ها. این صندوق‌ها از خود باهمستان پول جمع می‌کنند، سرمایه‌گذاری می‌کنند و پول را به باهمستان برمی‌گردانند.
- کشنگران محلی و یا نمایندگان سمن‌هایی که در باهمستان فعالیت می‌کنند.
چگونه پارک‌ها و دیگر تسهیلات باهمستان را بهبود بخشید؟
بهبود وضعیت پارک‌ها و دیگر امکانات رفاهی غالبا نیازمند کوشش گروهی اعضای باهمستان است. همان‌طور که گفتیم، در بعضی موارد ممکن است نیاز به داوطلب‌ها و کار و مصالح اهدایی باشد. در مواردی دیگر، شاید لازم باشد ابتکاری عملی صورت بگیرد که باهمستان یا حتی دولت را وادار کند تا تغییراتی پدید آورند. اغلب هر دوی اینها لازم است و نیاز است که کارهای بسیار دیگری هم – از قبیل بررسی، برنامه‌ریزی و سازماندهی – انجام شود تا طرح ایجاد یا نوسازی یک امکان رفاهی به اجرا درآید. پس از آن هم باید کارهای بیشتری انجام داد تا فرآیند کار حفظ شود و در بلندمدت مدیریت شود.
در این جا مجموعه‌ای از گام‌های منطقی را تشریح می‌کنیم که شما به عنوان یک کنشگر، مقام رسمی، گروه یا فرد ذینفع، می‌توانید با پیمودن آن تسهیلات باهمستانی را بهبود بخشید. فرض بر این است که مقدار وقت مشخصی دارید تا تلاش‌ها را یکپارچه کنید و در هر گام کار را به اتمام برسانید. اما اگر بتوانید وقت بیشتری بگذارید دنبال کردن این گام‌ها می‌تواند به شما در رسیدن نتیجه‌ای که می‌خواهید کمک کند و زیربنایی برای ادامه تلاش‌ها به وجود آورد.
سنجش نیازها و دارایی‌های باهمستان
شاید پیشاپیش بدانید که نیازها و ضرورت‌ها چیست: کتابخانهای که هشت دهه از عمرش می‌گذرد و بیش از حد کوچک است و تجهیزات لازم را ندارد؛ پارک محله که پس از تاریک شدن هوا به محلی ترسناک تبدیل می‌شود و زمینش پوشیده می‌شود از خرده‌آشغال‌های مصرف‌کنندگان مواد مخدر، به حدی که ساکنان محل به کودکانشان اجازه بازی در آنجا را نمی‌دهند. حتی اگر همه این موارد صحت داشته باشد، لازم است مشخص کنید که گزینه‌های شما کدامند. به چه نوع کتابخانهای نیاز دارید و چه امکاناتی در حال حاضر در باهمستان وجود دارد که می‌تواند راه را برای تحقق هدف شما هموار کند؟ باید ببینید پس از آن که پارک را از زباله‌ها پاکیزه کردید، چگونه می‌توانید فروشندگان مواد مخدر را از آن محل... و از آن محله دور نگه‌دارید. ارزیابی باهمستان می‌تواند به شما کمک کند که پاسخ این پرسش‌ها را پیدا کنید و نیز به نقاط قوت یا دغدغه‌های دیگری پی ببرید و برای بهبود تسهیلات باهمستان برنامه‌ای بلندمدت طراحی کنید.
بهترین شکل ارزیابی در اینجا مشارکتی است و در آن اعضای باهمستان به چند روش دخالت داده می‌شود، هم به عنوان ارزیاب‌ها – مصاحبه‌کنندگان، ناظران، و مثل آن – و هم به عنوان راهنما و منابع اطلاعاتی. اگر اعضای باهمستان از همان آغاز مشارکت داده شوند، نه تنها در ثمره پروژه سهمی بدیهی خواهند داشت، بلکه در قبال آن احساس اشراف و مالکیت می‌کنند و وقتی به پایان برسد برای حفظ و تداومش سخت خواهند کوشید.
پارک‌ها و دیگر امکانات رفاهی موجود در باهمستان را شناسایی و واکاوی کنید.
- کجا واقع است؟ آیا برای هر کسی که قرار است از آنها استفاده کند، در دسترس هستند؟ آیا بعضی نواحی زیاد از حد از امکانات برخوردارند و بعضی دیگر به کمبود امکانات دچارند؟ (اگر چنین است، آیا چاره‌ای هست؟ مثلا اگر در یک محله فضای پارک بسیار محدود است، آیا نواحی دیگری هست که بتوان آنها را به پارک تبدیل کرد، یا این که سراسر ناحیه ساختمان‌سازی شده و بنابراین فضایی برای پارک‌سازی نیست؟)
- وسعت آنها چقدر است؟
- در چه وضعیتی قرار دارد؟
- چه خدماتی در آنها عرضه می‌شود و چه فرصت‌هایی را برای بازدیدکننده فراهم می‌کند؟
- چه کسانی و به چه صورت از آنها استفاده می‌کنند؟
- آیا گروه‌هایی هستند که کمتر از دیگران از خدمات برخوردار باشند؟
- آیا این تسهیلات از ایمنی کافی برخورددار هستند؟
- چه چیز غیرعادی – مثبت یا منفی – در آنها به چشم می‌خورد؟
- برای احداث و مراقبت از پارک‌ها و دیگر امکانات رفاهی چه نوع پشتیبانی از طرف باهمستان یا منابع دیگر فراهم است؟
یک گروه مشارکتی تشکیل دهید تا برای احداث، بازسازی یا بهسازی پارک‌ها و دیگر تسهیلات برنامه‌ریزی کند
این گروه ممکن است در قالب «دوستدارانِ...» یا از دیگر گروه‌های مردمی باشد. مثلا شاید یک گروه پیشگام مردمی باشد که هماهنگ‌کننده‌اش برنامه‌ریز شهرداری یا اداره پارک‌ها باشد؛ یک گروه پیشگام در سطح باهمستان که هزینه‌هایش با کمک‌های اهدایی تامین شود، ائتلافی از شهروندان کنشگر، یا نمونه‌های مشابه دیگر، بسته به آن که چه کسی نیاز به سازماندهی چنین گروهی را احساس کند، و نیز بسته به آن که چنین تشکلی با اما و اگرهای شهرداری یا مسئولان دیگر روبه‌رو نشود.
رهنمودهایی برای تشکیل چنین گروهی:
- شمولیت جمعی. بکوشید تا حد ممکن با افرادی از بخش‌ها و گروه‌های گوناگون باهمستان ارتباط برقرار کنید. این کار بر گستره پشتیبانی‌ها از شما می‌افزاید و افزون بر آن، هر چه شمار حوزه‌های انتخاباتی که به وسیله افرادشان در گروه‌تان نمایندگی شوند بیشتر باشد، احتمال این که کوشش‌های شما نتیجه بدهد و نیازهای باهمستان برطرف شود بیشتر خواهد بود.
- داشتن ساختار. حتی اگر گروه شما در آغاز کوچک باشد، به ساختاری نیاز دارد که بتواند در چارچوب آن فعالیت کند؛ سازوکاری برای تصمیم‌گیری (هرچند که شاید تصمیم‌ها مشترک گرفته شوند)، چشمی بینا برای اطمینان از این که همه کارها انجام می‌شود، هماهنگی برای فعالیت‌های داوطلبانه و دیگر کارها، روشی برای تماس و جز آن.
- برنامه‌ریزی. با به کار گرفتن گروه خود، برنامه‌ای راهبردی برای تشخیص و تحقق هدف‌ها تهیه کنید. این که فقط بگوییم «باید برای احداث فرهنگ‌سرا در این محله کاری بکنیم» به معنای برنامه‌ریزی نیست. باید نیازهای باهمستان را شناخت و دانست که برای برطرف کردنشان چه باید کرد.
- پشتیبانی از سوی باهمستان. اگر بتوانید از همان نخستین مراحل از رسانه‌ها کمک بگیرید، کار جلب حمایت مردم از طرح خود را آسان‌تر کرده‌اید. از دیگر کارهای مهم جذب کسانی است که افکار عمومی از آنها حرف‌شنوی دارند، زیرا حضور این افراد باعث می‌شود که دیگران به حرکت شما بپیوندند.
مشخص کنید که برای برآوردن نیازهای باهمستان به چه چیز نیاز است، سپس با توجه به آن نیاز طرحی برای احداث یک وسیله رفاهی عالی تهیه کنید.
گروه برنامه‌ریزی با استفاده از نتایج ارزیابی به طراحی یک وسیله رفاهی مفید می‌پردازد. اما وجود یک وسیله رفاهی یا نوسازی آن همیشه مشکل‌گشا نیست. چنین وسیله‌ای باید درخور کاربرانش و باهمستان باشد؛ برای مکانی که در آن قرار می‌گیرد مناسب باشد؛ و گذشته از اینها باید خوب طراحی و مدیریت شود، به طرز مناسبی نگهداری شود و هزینه‌هایش تامین شوند.
بسیاری از باهمستان‌ها و سازمان‌ها معیارهای مدونی برای پارک‌های خوب و تسهیلات مناسب دارند. (نمونه‌ای از این دست کمیسیون معماری و محیط‌های ساخته شده یا CABE است که یک گروه مشاوره‌ای بریتانیایی متعلق به دولت است).
برخی معیارها برای احداث تسهیلات در باهمستان عبارتند از:
- تسهیلات باید پاسخگوی نیازهای باهمستان باشند.
- احداث تسهیلات باید در تمام مراحل برنامه‌ریزی و اجرا با مشارکت اعضای باهمستان همراه باشد.
- این تسهیلات باید از سرمایه‌ها و فرهنگ باهمستان بهره‌برداری کند.
- امکانات و تسهیلات باید صرف‌نظر از منابع موجود، طوری طراحی شوند که تا حد ممکن زیبا، انگیزه‌آفرین و مفید باشند و نه این که فقط به حد کفایت خوب باشند.
- این تسهیلات باید دسترس‌پذیر و به روی افراد باز باشند. پارک‌ها، فضاها و ساختمان‌های عمومی باید از هر جهت برای مردم دسترس‌پذیر باشند – یعنی دسترسی به آنها برای مردم آسان و بدون مانع باشد و از حضور افراد در آنها استقبال شود.
- این امکانات و تسهیلات باید سالم و ایمن باشند. در ساخت آنها نباید از مصالح زیان‌بار یا ترکیبات آلی فرار (که اغلب در چسب‌ها، رنگ‌ها و مواد مشابه به کار می‌رود) استفاده شود، زیرا این مواد ممکن است سلامت انسان را به خطر بیندازند.
مثلا در فیلادلفیا، زمانی که تگرها – منظور نوجوانانی است که نامشان را بر دیوارها شعارنویسی می‌کنند – سیمای سراسر شهر را باگرافیتی روی دیوارها، بدنه قطارهای زیرزمینی و نرده‌ها زشت کرده بودند، شهردار وقت، ویلسون گود، شبکه ضدشعارنویسی فیلادلفیا را در سال ۱۹۸۴ ایجاد کرد. چیزی نگذشت که جین گلدمن، نقاشی که برای کمک به کارکنان شبکه استخدام شده بود، به آموزش نوجوانان محلی – که بسیاری از آنها تگر بودند – روی آورد و آنها را با هنر نقاشی دیواری آشنا کرد. او سرانجام از راه برنامه‌ای به نام برنامه هنر دیواری که خود پایه‌گذاری کرد، هزاران تگر اعم از کودک، نوجوان و بزرگسال را به کار گرفت تا دیوارهای صدها محله را در سرتاسر شهر نقاشی کنند. نقاشان دیواری تعهد می‌دهند که شعارنویسی نکنند، اما مهم‌تر این است که آنها – و همه اعضای باهمستان – برای نقاشی دیواری ارزش قائلند و از آن محافظت می‌کنند. یکی از پروژه‌های آنها که «التیام» نام داشت، نقاشی‌ای بود بر دیواری به طول حدودا ۹۲ متر و کنار خط آهن که سه محله با ساکنانی از قومیت‌های گوناگون را به هم پیوند می‌داد. این پروژه توانست دوست‌داران هنر را از گروه‌های سنی و قومی گوناگون جذب کند و در کنار هم به کار بگیرد. همین همکاری برای نقاشی کردن دیوار باعث شد که بسیاری از اختلافات و شکاف‌های قومی و ملیتی میان شرکت‌کنندگان از میان برداشته شود و راه برای هم‌زیستی مسالمت‌آمیز آنها در محله‌ها هموار شود. دستاورد این همکاری یک نقاشی دیواری به بزرگی یک زمین فوتبال بود که معرف هنر انسانی فارغ از تفاوت‌های قومی و نژادی است.
- تسهیلات باید تمیز و سالم نگه داشته شوند و به آنها رسیدگی شود.
- در مورد کاربردهای آنها برای کاربران احتمالی باید تبلیغ و اطلاع‌سانی شود. اگر قرار است که ساکنان یک محله از وسیله و امکانی استفاده کنند، باید از وجودش آگاه شوند و بدانند که چنین چیزی در اختیارشان هست.
- این تسهیلات باید تا حد ممکن انعطاف‌پذیر باشند. شاید نیازها و علائق مردم به مرور زمان تغییر کند و شاید در آینده ایده‌های تازه‌ای برای استفاده از یک وسیله رفاهی پیدا شود.
- امکانات رفاهی باید با این هدف به وجود آیند که به هر شیوه ممکن برای باهمستان مفید باشند و به آن سود برسانند.
- باید سازوکاری برای نظارت و سنجش منظم تسهیلات و امکانات رفاهی وجود داشته باشد و سازوکار دیگری هم باید به وجود آید تا بر پایه یافته‌های نظارت و سنجش‌ها اقدام و عمل کند. باید توجه کرد که شرایط، حجم جمعیت و باهمستان‌ها تغییر می‌کنند. با نظارت و سنجش جدی و مستمر می‌توان نقاط قوت یک امکان رفاهی را مستحکم کرد، به کاستی‌ها و اشتباهات پی برد و آنها را اصلاح کرد و ایده‌های تازه را آزمود.
- تسهیلات و امکانات رفاهی در درازمدت باید پایدار باشد، هم از نظر محیط‌زیستی و هم از جنبه مالی.
- این تسهیلات باید به‌خوبی مدیریت شوند. اگر می‌خواهیم مطمئن شویم که تسهیلات به طور منظم و درست تدوام می‌یابند به مدیریت نیاز داریم، چه این مدیریت به دست عده‌ای داوطلب صورت بگیرد چه به دست کارکنانی باتجربه. یک نفر باید عهده‌دار نظارت بر همه جوانب کار باشد و اطمینان حاصل کند که چیزی از چشم دور نماند.
موضوع پایداری مالی و مدیریت مالی ممکن است چالش‌برانگیز باشد. باهمستان اغلب با جمع‌آوری کمک‌های مالی، کار داوطلبانه و جلب حمایت مقامات و دیگر مسئولان از احداث یا مرمت یک وسیله رفاهی پشتیبانی می‌کند. اما وقتی مرحله اول کار به پایان می‌رسد، ممکن است مردم پراکنده شوند و از این نکته غافل بمانند که اجرای پروژه فقط آغاز آن است. برای تدوام آن هم پول لازم است و هم کار و تلاش مستمر، حتی اگر عمده کار را افراد داوطلب انجام دهند، (تداوم فعالیت‌های داوطلبانه در طول چند دهه برای پایداری پروژه خود چالشی دیگر است.)
برای به دست آوردن منابع دسترس‌پذیر ارزشیابی و کار کنید
سنجش و ارزشیابی منابع و امکانات در واقع بخشی از فرآیند برنامه‌ریزی است. طرح شما باید این باشد که بهترین وسیله رفاهی ممکن را با استفاده از منابعی که فکر می‌کنید می‌توانید فراهم کنید، بسازید.
در ارزیابی منابع باید هم به تدوام پروژه فکر کرد و هم هزینه‌های ساخت یا نوسازی را در نظر داشت. اگر بتوانید سرمایه کافی و دیگر منابع لازم را برای ایجاد یک امکان رفاهی چشم‌نواز و زیبا فراهم کنید، اما بعد از عهده حفظ و نگهداری‌اش برنیایید، پروژه‌ای گران و خوب‌طراحی شده را نابود کرده‌اید. بسیار عاقلانه‌تر خواهد بود که بلندپروازی خود را مهار کنید و وسیله‌رفاهی ساده‌تری بسازید که نیاز مردم را رفع کند و شما هم بدانید که برای حفظ و نگهداری از آن در درازمدت منابع و پول کافی در اختیار دارید.
تهیه طرح برای احداث یک وسیله رفاهی یک چیز است، و اجرای آن چیزی دیگر. باید برای تحقق طرحتان منابع پیدا کنید، در غیر این صورت آن امکان رفاهی جدید یا نوسازی شده هیچ‌گاه از طرحی بر کاغذ یا در پوشه‌ای کامپیوتری فراتر نخواهد رفت. گرچه مفهوم و مصداق واژه «منابع» فراتر از پول است، تردیدی نیست که تامین هزینه پولی نیز همواره بسیار مهم است، به ویژه وقتی که پای احداث یک امکان باهمستانی تازه در میان باشد.
مهم است که بدانید به چقدر پول نیاز دارید، چه مبلغی می‌شود انتظار داشت که یک جمع‌آوری کننده فرضی کمک مالی فراهم کند، و این جمع‌آوری پول مستلزم چه میزان کار است (به عنوان مثال، سازماندهی و برگزاری یک بازار فروش شیرینی یا لوازم دست‌دوم اغلب زحمت زیادی دارد، اما پولی که از آن به دست می‌آید کم‌وبیش اندک است).
فراموش نکنید که با کسب‌وکارها و صنایع موجود در باهمستان تماس بگیرید؛ آنها هم از اعضای باهمستان هستند. اغلب بسیار مایلند که کمک کنند، هم به دلیل حسن نیتی که در طرفین ایجاد می‌شود و هم به این دلیل که صاحبان این کسب‌وکارها و صنایع و نیز کارمندان آنها خواهند توانست که از این تسهیلات استفاده کنند.
اگر منابع موجود اندک‌شمار است، با هر آنچه دارید و هر آنچه می‌توانید انجام بدهید کار را شروع کنید
شاید توان مالی باهمستان کفاف آن را ندهد که پارک را بازسازی و نوسازی کند، اما یک گروه داوطلب قطعا می‌تواند پارک را تمیز کند. همین گروه یا گروهی دیگر می‌تواند با همکاری پلیس و دیگر مقامات شهری راهبردهایی را برای جلوگیری یا از میان بردن رفتارهای خطرناک به کار گیرد: مثلا از طریق گشت‌های محله، «تجمعات» منظم برنامه‌ریزی شده، فعالیت‌های پی‌درپی دیگر که جمعیت زیادی را به پارک بکشاند، اهدای وسایل روشنایی پارک و نصب آنها، و از این قبیل. یک گروه از داوطلبان دلسوز و متعهد حتی شاید مسئولیت نگهداری دائمی پارک را نیز به عهده بگیرد.
با گروه‌ها و سازمان‌های دیگر همکاری کنید
با دیگر گروه‌های محله‌تان، با نهادهای مذهبی، نهادهای باهمستان، گروه‌های ذینفع، مدرسه‌ها و دیگر سازمان‌ها همراه و همکار شوید تا راه‌هایی برای حفظ و استفاده از امکانات رفاهی بیابید؛ تا صدای خود را به گوش دیگران برسانید؛ تا هشیارانه نیازهای باهمستان را زود دریابید؛ تا بتوانید داوطلب پیدا کنید و در لابیگری مشارکت کنید.
پشتیبانی رسانه‌ها را به دست آورید
برای معرفی و شناساندن تلاش‌هایتان به دیگران با رسانه‌ها همکاری کنید و در اینترنت فعال باشید تا حمایت بیشتری جلب کنید و از دیگران اطلاعات، کمک‌های مالی و اهدایی و کارهای داوطلبانه درخواست کنید.
لابیگری
یکی از موثرترین کارهایی که برای بهبود پارک‌ها و دیگر امکانات رفاهی باهمستان می‌توان انجام داد این است که با تصمیم‌گیرنده‌ها و مردم لابی کنید. برای این کار باید اعضای شورای شهر، شهردار یا مدیریت شهری، نماینده استانی، اعضای مجلس، حتی نماینده سنا و دستیاران آنها را بشناسید.
ممکن است فقط برای شناخته‌شدن، پشتیبانی، یا جلب سرمایه لابی کنید. اگر مقام‌های مسئول پاسخگو نباشند، شاید ناگزیر شوید که با مردم لابی کنید تا بر آنها فشار بیاورند.
خلاصه
پارک‌ها و دیگر امکانات رفاهی برای زندگی و رفاه باهمستان‌ها بسیار مهم است. این نوع خدمات و امکانات باعث می‌شود که ساکنان و اعضای باهمستان به همدیگر نزدیک شوند و میانشان همدلی به وجود آید که معرف فضای باهمستان باشد. به همین دلیل و به دلایل دیگر اغلب شهرداری‌ها سرمایه مالی لازم برای دست‌کم بعضی از این امکانات رفاهی را تامین می‌کنند. اما منابع مالی کافی به ندرت فراهم است. به همین دلیل گاهی نیاز است که شهروندان برای نگهداری، بازسازی یا ایجاد امکانات ضروری پیشقدم شود و آستین‌ها را بالا بزنند.