بسیاری از سازمان‌های باهمستانی تمرکز خود را بر نیازها یا کمبودهای باهمستان قرار می‌دهند. هر باهمستانی نیازها و کمبودهایی دارد که باید به آن‌ها رسیدگی شود.
اما این امکان نیز همیشه وجود دارد که بر داشته‌ها و نقاط قوت تمرکز کنیم – یعنی تاکید بر این چیزهایی که باهمستانمان دارد به جای توجه به چیزهایی که ندارد. آن داشته‌ها و نقاط قوت را می‌توان برای رفع همان نیازها به کار بست؛ آن‌ها می‌توانند حیات باهمستان ما را بهبود بخشند.
برای اینکه بتوانیم بر داشته‌های یک باهمستان تمرکز کنیم، باید ابتدا ببینیم چه داشته‌هایی داریم. بنابراین، در این بخش ما بر تشخیص داشته‌ها و منابع باهمستان تمرکز می‌کنیم. همچنین نشان می‌دهیم چگونه می‌توان آن داشته‌ها را برای رفع نیازهای باهمستان و تقویت کلیت باهمستان به کار بست.
منظور از داشته‌های باهمستان چیست؟
ما از این موضوع تعریف وسیعی داریم. داشته‌های یک باهمستان همه چیزهایی است که می‌توان از آن‌ها برای ارتقا کیفیت زندگی باهمستان استفاده کرد. و این یعنی، داشته:
- می‌تواند یک شخص باشد؛
- سازه فیزیکی یا یک مکان باشد؛
- می‌تواند دسته‌ای خدمات باهمستانی باشد که به زندگی بهتر باهمستان کمک می‌کند؛
- می‌تواند یک کسب و کار باشد که اشتغال‌زایی می‌کند؛
- شما و دیگر اعضای باهمستان داشته‌های بالقوه باهمستان هستید. هر کسی برخی مهارت‌ها و استعدادها دارد، و هر کسی می‌تواند به شما چیزی در مورد باهمستان بیاموزد، شما را با افرادی که می‌شناسد مرتبط کند، و به شکل‌های گوناگون پشتیبانی‌هایی را که برای هر کاری ممکن است نیاز باشد فراهم کند – انجام تماس‌های تلفنی، پر کردن پاکت‌های نامه، اطلاعات‌رسانی به مردم، انتقال تجهیزات و لوازم. این مساله به ما می‌گوید که: هر کسی در باهمستان می‌تواند نیروی محرکی برای پیشرفت باهمستان باشد، تنها باید بدانیم که داشته‌های آن‌ها چیست و چگونه از آن‌ها استفاده کنیم.
چرا باید داشته‌های باهمستان را مشخص کنید؟
- از آن‌ها می‌توان به عنوان مبنایی برای پیشرفت باهمستان استفاده کرد.
- منابع بیرونی (برای مثال منابع مالی فدرال یا دولتی) یا کمک مالی ممکن است فراهم نباشد. بنابراین، منابع مورد نیاز برای ایجاد تغییر را باید از درون باهمستان تامین کرد.
- تشخیص و بسیج داشته‌های باهمستان، ساکنان باهمستان را قادر می‌کند تا کنترل زندگی خود را در دست داشته باشند.
- تلاش‌هایی که برای پیشرفت باهمستان انجام می‌دهید زمانی موثرتر و پایدارتر خواهد بود که اعضای باهمستان وقت و استعداد خود را برای ایجاد تغییرات مورد علاقه خود به کار بندند.
- شما نمی‌توانید بدون تشخیص داشته‌های یک باهمستان، آن را به طور کامل بشناسید. شناخت نقاط قوت یک باهمستان به شما کمک می‌کند تا آسان‌تر بتوانید برنامه‌ها یا طرح‌های ممکن برای پاسخ به نیازهای باهمستان را تشخیص دهید.
- زمانی که فعالیت‌ها بر اساس نقاط قوت باهمستان برنامه‌ریزی شده باشند، احتمال اینکه افراد نسبت به آن‌ها احساس مثبت‌تری داشته و به موفقیت آن اعتقاد داشته باشند، بیش‌تر خواهد بود. زمانی که یک فعالیت بر وجوه مثبت تاکید می‌کند - «ما منابع لازم برای مواجهه با این مسئله را در باهمستانمان در اختیار داریم و می‌توانیم این کار را انجام دهیم!» - شانس بیش‌تری برای جلب حمایت باهمستان خواهد داشت، در مقایسه با زمانی که بر بزرگی یک مشکل و دشواری حل آن تاکید می‌شود.
چه کسی باید داشته‌های باهمستان را تشخیص دهد؟
اعضای باهمستان در هر بخش و از هر قشری که هستند باید در تشخیص کردن داشته‌های باهمستان مشارکت داشته باشند. یک دلیل برای این مسئله این است که تعهد به روند مشارکتی چیزی است که در همه بخش‌های «جعبه ابزار باهمستان» شاهد آن هستید. و حتی مهم‌تر از آن، اهمیت مشارکت همگانی در تشخیص داشته‌هایی است که ممکن است در معرض دید همه نباشند. درک درست باهمستان در مورد اینکه چه چیزهایی را باید بخشی از داشته‌ها یا منابع باهمستان محسوب کرد، به اندازه فهرست «استاندارد» حاوی نام نهادها یا افراد دارای مهارت‌های خاص حائز اهمیت است.
چه زمانی باید برای تشخیص داشته‌های باهمستان اقدام کنیم؟
هر روز باید این کار را انجام داد. ولی در ادامه برخی از موقعیت‌هایی که در آن‌ها انجام این کار به طور خاص مطلوب است آورده شده‌اند:
- زمانی که در حال انجام یک ارزیابی از باهمستانتان هستید تا بتوانید داشته‌هایی پیدا کنید که آن‌ها را در جهت پاسخ به نیازهای باهمستانتان بسیج کنید.
- زمانی که باهمستان دارای شهروندانی بااستعداد و باتجربه باشد که با وجود مهارت‌های ارزشمندشان، فاقد تاثیرگذاری هستند.
- زمانی که نمی‌توانید خدمات سنتی را ارائه کنید - حتی اگر بخواهید - و به دنبال راه‌های دیگری برای ساختن باهمستانتان می‌گردید.
- زمانی که می‌خواهید در ساکنان حس مسئولیت و افتخار را نسبت به دغدغه‌های محلی و حل آن‌ها برانگیزید.
- زمانی که بخواهید روابط کنونی را تقویت کنید و نیز روابط جدیدی بسازید که موجب موفقیت تلاش‌های آتی شما برای رشد باهمستانتان می‌شود.
چگونه داشته‌های باهمستان را تشخیص بدهید؟
تکنیک‌های تشخیص داشته‌های باهمستان چندان دشوار نیستند. برای انجام این کار نیازی به آموزش‌ها و تخصص‌ها ویژه‌ای ندارید.
پیش از شروع باید به چند پرسش پاسخ دهید. شما می‌توانید این کار را در خلوت خودتان در خانه انجام دهید. اما به شدت توصیه می‌کنیم حتما پیش از شروع این کار را بکنید. این سوالات به این شرح است:
- اندازه باهمستانی که می‌خواهید در آن فعالیت کنند چقدر است؟
- چه کسانی می‌توانند در این کار شما را یاری دهند؟
- چه میزان زمان می‌توانید به انجام کارها اختصاص دهید؟
- آیا برای رسیدن به اهدافتان به منابع مالی لازم دسترسی دارید؟
- با نتیجه‌ای که به دست می‌آورید، چه خواهید کرد؟
گام بعدی چیست؟
رویکردهای مختلفی به تشخیص داشته‌های باهمستان وجود دارد که هر کدام می‌تواند معتبر و قابل استفاده باشد. اما چه رویکردی برای شما مناسب است؟ پاسخ این پرسش در بسیاری از جهات به جواب‌هایی که شما به پرسش‌های قبل داده‌اید بستگی دارد. پس، یکبار دیگر پیش از شروع به آن سوالات پاسخ دهید.
اما در ادامه دو رویکرد کلی مطرح شده است که می‌توانید از آن‌ها در باهمستانتان استفاده کنید. این دو یکدیگر را کامل می‌کنند. یکی از آن‌ها بر داشته‌های گروه‌ها تمرکز دارد –به‌ویژه انجمن‌ها، سازمان‌ها، و موسسات— و دیگری بر تک تک افراد مردم تمرکز می‌کند.
مشخص کردن داشته‌های گروه‌ها
اصلی‌ترین کار این بخش تهیه یک فهرست از همه گروه‌هایی (انجمن‌ها، سازمان‌ها، و موسسات) است که در باهمستان شما وجود دارند. شما می‌خواهید یک فهرست درست کنید. اما در گام اول چگونه می‌توان فهمید چه چیزی را باید در فهرست قرار داد؟
چند پیشنهاد:
- برای تهیه فهرست از دانسته‌های شخصی خودتان شروع کنید. هر چیزی که به ذهنتان می‌رسد را بنویسید. همیشه در آینده فرصت هست که فهرستتان را اصلاح کنید.
می‌توانید این کار را خودتان انجام دهید؛ اما مفیدتر و جالب‌تر آن است که با دیگران انجام شود. آیا افراد دیگری هستند که در این کار به شما بپیوندند و آن را به یک پروژه گروهی تبدیل کنید؟
این یک پروژه خیلی عالی برای دانشجویان یا کارآموزان است.
برخی از این منابع به قرار زیر هستند:
- اطلاعات موجود در مورد سازمان‌های غیرانتفاعی بسیاری از باهمستان‌ها
- فهرست‌های مربوط به کسب و کارها، موسسات و سازمان‌ها
- دوستان و همکارانتان. آن‌ها ممکن است اطلاعاتی در مورد فهرست‌های دیگر داشته باشند. حتی اگر هم ندانند ممکن است در مورد داشته‌های گروه‌ها، سازمان‌ها، و باهمستان‌هایی اطلاعاتی داشته باشند که در هیچ فهرستی نباشد.
- اکنون چه باید کرد؟
- می‌توانید این داشته‌ها را بر روی یک نقشه بیاورید. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در مورد چگونگی انجام این کار، به مطالبی که ذیل عنوان «ترسیم نقشه داشته‌های باهمستان» در ادامه خواهد آمد، توجه کنید.
- اکنون زمان خوبی است برای فکر کردن در مورد چگونگی استفاده از فهرست (یا نقشه) داشته‌ها. به مطالب طرح شده ذیل عنوان «به کارگیری داشته‌های باهمستان» در انتهای این بخش توجه کنید.
مشخص کردن داشته‌های فردی
تهیه فهرستی از گروه‌های اصلی، یکی از رویکردهای موجود برای مشخص کردن داشته‌های باهمستان است. اما رویکرد دیگر تهیه فهرست داشته‌های فردی است. این کار می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا:
- تعداد افراد، بسیار بیش‌تر از گروه‌ها است. بررسی تعداد زیادی از افراد زمان زیادی نیاز دارد.
- اغلب تا زمانی که از افراد نپرسیم، نمی‌دانیم چه دارند. توانمندی‌ها و استعدادهای آن‌ها معمولا ناشناخته است. زمانی که فهرست سازمان‌ها را تهیه می‌کنید، معمولا می‌توانید بلافاصله بفهمید که آن گروه چه می‌کند. اما احتمال کمی وجود دارد که بدانید استعدادها و مهارات‌های افراد چیست، مگر آنکه از آن‌ها بپرسید و این کار زمان بیش‌تری از شما می‌گیرد.
به همین دلیل، مشخص کردن داشته‌های افراد اغلب در یک باهمستان کوچک‌تر مانند یک محله صورت می‌گیرد.
با این وجود بسیاری از توصیه‌های بالا باز به کار خواهند آمد. در ادامه توضیح خواهیم داد که چگونه در عمل می‌توان کار تشخیص داشته‌های باهمستان را انجام داد:
- به پنج «پرسش ابتدایی» پاسخ دهید.
این گام به همان شکلی است که در رویکرد مطالعه داشته‌های گروه‌ها آورده شد.
- در مورد گستره جغرافیایی که می‌خواهید پوشش دهید، تصمیم‌گیری کنید.
آیا می‌خواهید بر روی یک باهمستان یا محله خاص تمرکز کنید؟ یا می‌خواهید یک نمونه‌گیری کلی از باهمستان انجام دهید و بر آن گروه نمونه تمرکز کنید؟ زمانی که می‌خواهید در این مورد تصمیم بگیرید منابع و زمانی را که در اختیار دارید مد نظر داشته باشید.
- در مورد تعداد افرادی که در حوزه جغرافیایی مورد نظرتان می‌خواهید مورد پرسش قرار دهید تصمیم بگیرید.
همه افراد؟ درصد مشخصی از افراد؟ حداکثر تعداد ممکن؟ این سوال را پیش از شروع حل کنید.
- برخی از سوالاتی که می‌توانند اطلاعات مورد نیاز شما را به دست بیاورند تهیه کنید.
آیا شما به مهارت‌ها («من می‌توانم پیانو بزنم») توجه دارید یا علایق («عاشق یادگیری هستم») توجه شما را جلب کرده است؟
اگر مهارت است، چه نوع مهارت‌هایی – دانشگاهی، هنری، ورزشی، میان فردی، یدی، اداری، سازمان‌دهی، والدگری، حرفه‌ای، یا غیره؟ انسان‌ها استعدادهای بسیاری دارند، و شاید شما باید کمی هم که شده دایره جستجوی خود را محدود کنید.
اگر علاقه است، چه نوع علاقه‌ای؟ این نیز انواع بسیاری دارد.
در نظر داشته باشید که:
- چرا من دارم این اطلاعات را جمع‌آوری می‌کنم؟
- از آن‌ها برای چه کاری می‌خواهم استفاده کنم؟
روشی طراحی کنید که بتواند به این پرسش‌ها پاسخ بدهد.
برای مثال:
- آیا از طریق پست نظرسنجی انجام می‌دهید؟
- آیا (به شکلی ساده) نظرسنجی آماده وجود دارد که بتوانید از آن استفاده کنید؟
- آیا به در خانه افراد می‌روید؟
- آیا به مردم تلفن می‌زنید؟
- آیا مصاحبه‌هایی برنامه‌ریزی خواهید کرد؟
- آیا افرادی را به صورت گروهی ملاقات می‌کنید؟
هر روشی نقاط قوت و ضعف خود را دارد.
- سوالات خود را در یک گروه نمونه به آزمون بگذارید.
بر اساس پاسخ‌ها و پیشنهاداتشان، احتمالا بخواهید اصلاحاتی انجام دهید. این ایده خوبی است و یک بخش طبیعی از روند کار است. افرادی که به صورت حرفه‌ای به کار نظرسنجی مشغول هستند این کار را به دفعات انجام می‌دهند.
- اطلاعت را گردآوری کنید.
اکنون شما یک محدوده جغرافیایی برای کارتان دارید، پرسش‌های خوبی دارید که به نیازهایتان پاسخ می‌دهند، و روشی برای دریافت جواب‌هایتان دارید. تا اینجا کار را خوب پیش برده‌اید. اکنون زمان آن است که برنامه خود را عملی کنید و اطلاعات را گردآوری کنید.
یک ارزش افزوده: زمانی که از افراد در مورد استعدادها و توانمندی‌هایشان می‌پرسید، این کار آن‌ها را تشویق خواهد کرد که افکارشان را در این مورد با دیگران نیز در میان بگذارند. به این ترتیب، نظرسنجی شما نه تنها می‌تواند به شما در تشخیص داشته‌های افراد کمک کند بلکه آن‌ها را نیز تشویق می‌کند که داشته‌هایشان را به کار گیرند.
ترسیم نقشه داشته‌های باهمستان
زمانی که اطلاعات مربوط به داشته‌ها را گردآوری کردید، اغلب ترسیم آن بر روی یک نقشه می‌تواند به شما کمک کند. نقشه‌ها ابزارهای دیداری خوبی هستند: وقتی اطلاعات را پیش روی خودتان ببینید اغلب به گسترش دید و فهم شما کمک می‌کند. چند راه برای انجام این کار وجود دارد:
یک روش ترسیم نقشه این است که یک نقشه بزرگ راه‌های باهمستان خود را پیدا کنید که خیابان‌ها و چند نقطه مهم در آن مشخص شده باشد. (اداره طراحی شهری محل سکونت‌تان می‌تواند در این کار به شما کمک کند یا می‌توانید نقشه آن را از گوگل مپ یا دیگر سایت‌های مشابه پرینت کنید). سپس با یک نقطه، برچسب، یا پونز (که می‌توانید برای تفکیک هر نوع از این نهادها، رنگ‌های مختلف استفاده کنید) موقعیت جغرافیایی گروه‌ها و سازمان‌هایی را که یافته‌اید مشخص کنید. الگوهایی که ظاهر می‌شود می‌تواند شما را شگفت زده کند. برای مثال ممکن است ببینید در یک موقعیت جغرافیایی مشخص گونه‌های یکسان یا تعداد متفاوتی از انجمن‌ها وجود دارند. محدوده‌هایی که انجمن‌های معدودی در آن‌ها وجود دارند می‌توانند در آینده هدف خوبی برای توسعه باهمستان باشند.
این نوع نقشه‌کشی‌ها را با رایانه نیز می‌توان انجام داد. نرم‌افزارهایی وجود دارند که می‌توانند به شما در این کار کمک کنند. این برنامه‌ها انعطاف‌پذیری و پیچیدگی بیش‌تری در مقایسه با نقشه‌کشی با ابزارهایی چون کاغذ و پونز دارند، چرا که با آن‌ها می‌توانید نقشه‌های چند لایه تهیه کنید، یک نقشه را بر روی نقشه دیگر قرار دهید، و الگوهای گرافیکی را با فشار یک کلید تغییر دهید.
همچنین این امکان را دارید که یک نقشه مجازی از منابع‌تان ترسیم کنید که بتواند به شکل شفاف‌تری ارتباط بین دسته‌های مختلف داشته‌ها را نشان دهد.
به کارگیری داشته‌های باهمستانی که مشخص کرده‌اید
فارغ از اینکه نقشه‌ای از داشته‌های خود ترسیم کرده باشید یا نه، گام بسیار مهم بعدی آن است که اطمینان حاصل کنید که داشته‌هایی که مشخص کرده‌اید به کار گرفته می‌شوند. شناخت شخصی از وضعیت حاکم بر باهمستانتان ارزشمند است اما با به اشتراک گذاشتن نتایج خود می‌توانید آگاهی را به دیگران نیز انتقال دهید.
ارزش و دستاورد واقعی مشخص کردن داشته‌ها این است که از آن‌ها در اقداماتی استفاده شود که به پیشرفت باهمستانتان کمک کنند. شما می‌خواهید داشته‌هایتان برایتان کار کند. چنانچه داشته‌های شخصی (مانند پس‌انداز) داشته باشید، به احتمال زیاد نمی‌خواهید آن را در بالش پنهان کنید. این در مورد داشته‌های باهمستانتان نیز صادق است. چگونه می‌توانیم سود بازگشت آن‌ها را به حداکثر برسانیم؟
ما تنها چند حالت ممکن را به صورت فهرست‌وار در ادامه ذکر می‌کنیم. فکر کنید که کدام بیش‌تر از همه برای شما مناسب است، و گام‌های بعدی شما چیست:
- داشته‌های باهمستان می‌توانند به عنوان بنیانی برای برنامه‌ریزی مبتنی بر داشته مورد استفاده قرار گیرند. برنامه‌ریزی برای مداخله و توسعه باهمستان می‌تواند مبتنی بر آن چیزهایی باشد که باهمستان باید با استفاده از آن‌ها کار خود را انجام دهد و می‌تواند به عنوان بخشی از کار خود تقویت داشته‌های کنونی و توسعه داشته‌های جدید و نیز پاسخ به مشکلات را تعریف کند. (جان مکنایت و جان جودی کریتزمان، که بنیان‌گذاران جریان برنامه‌ریزی مبتنی بر داشته شناخته می‌شوند، از جمله موسسان و رئیس‌های «موسسه توسعه باهمستان مبتنی بر داشته» در دانشگاه نورث وست هستند، که یکی از داشته‌های باهمستان منطقه شیکاگو به شمار می‌رود.)
- می‌توانید داشته‌های مشخص شده را منتشر کنید— یک وبسایت شهری یا وبسایت مستقل، یکی از خبرنامه‌های باهمستان، و بخش خدمات باهمستان یک روزنامه محلی سه گزینه قابل تصور در این زمینه هستند— و آن را در دسترس همه اعضای باهمستان قرار دهید. با این کار، شما دانش مردم را در مورد داشته‌های عمومی ارتقا داده‌اید و استفاده از آن‌ها را تشویق می‌کنید.
- می‌توانید بر اساس الگوهایی که از داشته‌ها یافته‌اید، یک محله خاص یا محله‌های دیگر را برای فعالیت توسعه‌ای خود مورد هدف قرار دهید.
- می‌توانید از دانش‌تان در مورد داشته‌ها برای انجام یک پروژه باهمستانی جدید استفاده کنید – زیرا شما اکنون در مقایسه با احتمالا منابع بیش‌تری برای استفاده در این پروژه در اختیار دارید.
- می‌توانید راه‌های جدیدی برای جمع کردن گروه‌ها و سازمان‌ها پیدا کنید تا در مورد داشته‌های یکدیگر بدانند – و شاید بتوانید به صورت مشترک بر روی پروژه‌ای مانند پروژه بالا کار کنید.
- می‌توانید این داشته‌ها را به اطلاع عموم برسانید و کسب و کارها و فرصت‌های جدیدی برای باهمستانتان جذب کنید. در این مثال و مورد بالا، شما از دارایی‌های موجود برای خلق داشته‌های جدید استفاده می‌کنید. (این چیزی است که موجب جذابیت کار‌های مربوط به باهمستان می‌شود.)
- می‌توانید یک برنامه درسی آموزشی برای تدریس به دانش‌آموزان محلی بسازید تا این داشته‌ها را به آن‌ها آموزش دهید، و به این ترتیب موجب غنی شدن دانش آن‌ها در مورد باهمستانشان و ساختن غرور باهمستانی در آن‌ها شوید.
- می‌توانید ایجاد یک «هماهنگ‌کننده باهمستانی» (یا با عناوینی دیگر) را نیز در نظر داشته باشید، که کار روزانه‌اش بررسی امور مربوط به داشته‌های باهمستان است. وظایف جدید هماهنگ‌کننده این خواهد بود که مناسب‌ترین داشته‌های موجود در باهمستان را برای پاسخ به هر یک از درخواست‌ها یا دغدغه‌های باهمستان بیابد. آیا این موقعیت برای خودش آورده‌ای خواهد داشت؟
- شما (یا هماهنگ‌کننده جدید) می‌توانید اطلاعات مربوط به چگونگی بهره‌برداری از داشته‌ها در باهمستان را ضبط کنید و از این اطلاعات برای تبادل بهینه داشته‌ها استفاده کنید.
- می‌توانید برنامه‌های مدونی برای تبادل داشته‌ها برپا کنید که بتواند مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را در بر بگیرد؛ از جمله مبادله مهارت‌های فردی تا مشارکت بین سازمانی در هزینه‌ها.
- داشته‌های باهمستان باید پیوسته مورد بررسی قرار گیرند که این می‌تواند به صورت منظم انجام شود. همیشه داشته‌های جدیدی سر بر می‌آورند؛ خوب است اطلاعات خود را در مورد آن‌ها به‌روز کنیم. به این صورت، کل روند مشخص کردن داشته‌ها می‌تواند به عنوان بخشی از کار جاری زندگی باهمستان شما باشد.
- داشته‌های باهمستان باید به صورت منظم مورد بررسی قرار گیرند. مشخص کردن داشته‌ها باید بخشی از زندگی عادی باهمستان باشد، تا در زمان نیاز بتوان از داشته‌های باهمستان بهره برد.