تصور کنید شما در کارگروهی فعالیت می‌کنید که وظیفه تدوین استانداردهایی را برعهده دارد که باید هر خودرو در یک روند نظارت اداری از آن‌ها بهره‌مند باشد. از آن‌جا که می‌دانید این یک موضوع پیچیده است، پس دوست دارید بیشتر در مورد سیاستگذاری‌های موجود، تاثیر گازهای گلخانه‌ای بر محیط زیست و سلامت عمومی، عواقب اقتصادی هر یک از رویکردهای موجود، و دیگر موضوعات بدانید – شما می‌خواهید یک تصمیم آگاهانه بگیرید. اما زمان کافی برای تحقیق مفصل و نوشتن در مورد همه ابعاد این مسایل را ندارید! پس به یک تفهیم‌نامه سیاستی (Policy Brief) نیاز دارید.
یک تفهیم‌نامه سیاستی چکیده فشرده شده‌ای از اطلاعات را به خواننده می‌دهد که به او کمک می‌کند سیاستگذاری‌های دولت را بهتر بفهمد – و شاید حتی در مورد آن راه‌کاری‌هایی پیشنهاد کند. تفهیم‌نامه سیاستی می‌تواند در بردارنده چکیده‌هایی در مورد موضوعات ملموس استخراج شده از تحقیقات مرتبط با مسئله باشد، گزینه‌های برای سیاستگذاری در مورد مسئله پیشنهاد کند، یا حتی گامی فراتر بگذارد و در دفاع از مجموعه‌ای از اقدامات و تصمیم‌ها برآید.
ویژگی‌های تفهیم‌نامه سیاستی
شما در انواع فعالیت‌های باهمستانی – از سلامت عمومی و محیط زیست گرفته تا آموزش و خدمات اجتماعی – ممکن است با تفهیم‌نامه سیاستی سر و کار داشته باشید. نوشتن تفهیم‌نامه سیاستی مانند نوشتن هر متن دیگری نیاز به یک سری از مهارت‌ها و راهبردهای معمولی دارد، مانند ارجاع به شواهد و مدارک مستند و مستدل، موجز سخن گفتن، و به شکلی موثر اطلاعات را سازمان‌دهی کردن.
در عین حال تفهیم‌نامه سیاستی چند ویژگی خاص هم دارد:
مخاطب
در برخی از نوشته‌های شما ممکن است که مخاطب‌تان دوستان، اساتید، یا دیگر اعضای همکار و همرشته باشند. تفهیم‌نامه‌های سیاستی معمولا برای خواننده‌های کلی‌تر یا سیاست‌گذارانی تهیه می‌شود که در مسئله مورد بررسی شما نقشی دارند.
لحن و ادبیات
در بسیاری از رشته‌های دانشگاهی تشویق می‌شود که از اصطلاحات پیچیده غیرضروری استفاده نشود، اما در تفهیم‌نامه سیاستی ادبیات شفاف از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. اگر مشاهده کردید که از اصلاحات تخصصی و پیچیده‌ای استفاده می‌کنید سعی کنید آن‌ها را با ادبیات مستقیم‌تری جایگزین کنید که احتمال فهم آن برای یک خواننده غیرمتخصص نیز بیشتر شود.
زمانی که استفاده از ادبیات تخصصی لازم باشد، کلمات تخصصی را به سرعت و شفافیت توضیح دهید تا از گیج شدن خواننده جلوگیری شود.
هدف
یکی از ویژگی‌های خاص تفهیم‌نامه‌های سیاستی تمرکز آن‌ها بر به اشتراک گذاردن نتایج عملی یک مطالعه یا یک تجربه با مخاطبانی خاص است. فرض کنید شما و همکارتان هر دو دارید یک مقاله تحقیقاتی در مورد تغییرات اقلیمی می‌نویسید. همکار شما در حال نوشتن یک مقاله تحقیقاتی در این زمینه است و شما دارید مقاله‌ای برای سیاستگذاری عمومی می‌نویسید. هر دو نفر شما باید دقیقا از منابع مشابهی برای نوشتن مقاله خود استفاده کنید. پس این دو مقاله از چه جهت با هم متفاوت هستند؟
مقاله تحقیقی همکار شما می‌تواند یافته‌های مطالعات پیشین در این مورد را ارایه و آن‌ها را تحلیل و ترکیب کند تا استدلالی در مورد چیزی که ما می‌دانیم ارایه کند. او همچنین ممکن است در بخشی از مقاله خود به روندها و روش‌های به کار رفته در تحقیق خود نیز اشاره کند.
هر چند تفهیم‌نامه سیاستی شما ممکن است از یافته‌های مشابهی با همکارتان استفاده کند، اما از آن یافته‌ها برای یک هدف کاملا خاص استفاده می‌کند: به خوانندگان کمک کند تا بفهمند که چه باید بکنند. این نوع نوشته سعی دارد یافته‌ها را به مباحث جاری سیاستگذاری گره بزند، و بر استفاده از نتایج عملی تحقیقات به جای ارزیابی روندهای تحقیق تاکید کند. هر چند یک مقاله تحقیقاتی هم ممکن است اقدامات عملی پیشنهاد دهد، اما یک تفهیم‌نامه سیاستی با شدت بیشتری به این وجه تحقیقات تاکید می‌کند و بیشتر آن را بسط می‌دهد.
قالب
برای این‌که یک تفهیم‌نامه سیاستی این ویژگی‌های خاص را از نظر مخاطب، لحن، و هدف داشته باشد، باید از قالب خاصی برخوردار باشد. اغلب تفهیم‌نامه‌های سیاستی چند ویژگی مشترک دارند. آن‌ها اغلب تیترهای زیاد و بخش‌های نسبتا کوتاه دارند. این ساختار با بسیاری از مقالات کوتاه موجود در حوزه علوم انسانی و یا مقالاتی که برای روزنامه‌ها و رسانه‌ها نوشته می‌شوند.متفاوت است. آن مقاله‌ها معمولا یک عنوان کلی دارند ولی ذیل آن هیچ تیتر و میان تیتری نمی‌بینیم. تفهیم‌نامه سیاستی همچنین با بسیاری از گزارش‌های علمی – که در ساختارشان به ترتیب باید مقدمه، روش‌شناسی، نتایج، و تحلیل وجود داشته باشد – تفاوت دارند. تفهیم‌نامه شما باید در بردارنده نمودارها، جداول، یا دیگر روش‌های کمکی تصویری باشد تا امکان درک مهمترین اطلاعات را در بخش‌های مختلف برای خواننده فراهم کند. تفهیم‌نامه‌های سیاستی اغلب در بردارنده برخی از این بخش‌ها هستند:
- عنوان: یک عنوان خوب خیلی سریع محتوای تفهیم‌نامه سیاستی شما را به شکلی که خواننده بتواند آن را به ذهن بسپارد، انتقال می‌دهد.
- خلاصه اجرایی: این بخش معمولا یک تا دو پاراگراف است که شامل مروری بر مسئله و اقدامات پیشنهادی در حوزه سیاستگذاری می‌شود.
- محیط اجتماعی و گستره مشکل: در این بخش اهمیت مشکل توضیح داده می‌شود و هدف‌اش این است که خواننده را نسبت به ضرورت اقدام پیشنهادی در حوزه سیاستگذاری متقاعد کند.
- گزینه‌های موجود برای سیاستگذاری: این بخش در مورد رویکرد سیاستی فعلی بحث می‌کند و گزینه‌های پیشنهاد شده را تشریح می‌کند. این بخش هم باید دقیق و منصفانه باشد و هم بتواند خواننده را قانع کند که چرا اقدام سیاستی پیشنهادی در این تفهیم‌نامه مطلوب‌ترین گزینه است.
- راه‌کارها و توصیه‌های سیاستی: این بخش در بر دارنده بیشترین جزییات ممکن در مورد قدم‌های عینی و راه‌کارهای سیاستگذاری است که بای در مواجهه با مسئله در پیش گرفت.
- ضمایم: در صورتی که برخی از خوانندگان به اطلاعات بیشتری برای قانع شدن نیاز دارند که آوردن آن‌ها در متن می‌تواند موجب بر هم زدن تمرکز دیگران شود، در این صورت می‌توانید آن اطلاعات اضافی را در یک بخش ضمیمه بیاورید.
- منابع توصیه کننده و مشورت دهنده به شما: این دسته باید منابع قابل اعتمادی باشند که شما از آن در طول تفهیم‌نامه خود به منظور پیشبرد مباحث و توصیه‌های سیاستگذارانه خود از آن‌ها استفاده کرده‌اید.
با توجه به مخاطبی که در نظر دارید (مثلا این که تفهیم‌نامه را قرار است خصوصی به دست چند مقام مسئول برسانید یا به صورت بروشور منتشر و در دسترس عموم بگذارید) ممکن است چند مورد از این بخش‌ها را در هم تلفیق یا با هم ترکیب کنید.
برای نگارش یک تفهیم‌نامه سیاستی، چگونه می‌توان یک مسئله را شناسایی کرد؟
یک تفهیم‌نامه سیاستی موثر باید بتواند راه حلی برای یک مسئله یا معضل و مشکل آشکار که قابلیت رسیدگی در سطح سیاستگذاری دارد، ارایه کند. این کار ممکن است ساده به نظر برسد اما میزان زیادی از کار و تلاش لازم است تا در مورد یک مسئله به شکلی بیاندیشم که بتوانیم آن را در قالب یک اقدام عملی در آوریم.
برای مثال، «عادت‌های مصرفی بد در جوانان بالغ» می‌تواند مشکلی باشد که شما به شدت آن را احساس می‌کنید ولی قادر نیستید به راحتی سیاستی را به اجرا درآورید که «آن‌ها را به تصمیمات مالی بهتر وادار کند.» برای این‌که بتوانید این مسئله را به موضوع یک تفهیم‌نامه سیاستی تبدیل کنید باید تحقیق خودتان را از عنوان اصلی شروع کنید و مسئله خود را به تدریج محدودتر و خردتر کنید. آیا مشکل در کمبود آموزش‌های اقتصادی، وام‌های کمرشکن، تبلیغات دروغین، یا چیز دیگری است؟ با محدود کردن مسئله به یکی از این موارد (و شاید موارد دیگر) شما قادر خواهید بود تفهیم‌نامه‌ای بنویسید که می‌تواند اقدامات سیاستی عینی و ملموسی پیشنهاد کند.
برای مثال، فرض کنید می‌خواهید به مسئله سلامتی بچه‌ها بپردازید. این یک مسئله کلان است و به سختی می‌توان آن را به عنوان کانون یک تفهیم‌نامه سیاستی در نظر گرفت اما می‌تواند یک نقطه شروع برای تحقیق‌تان باشد. وقتی مطالعه در مورد سلامتی بچه‌ها را شروع می‌کنید، ممکن است تصمیم بگیرید بر چاقی مفرط در میان آن‌ها تمرکز کنید. اما شما نیاز دارید به مطالعه خود در مورد عوامل تاثیرگذار بر این مسئله ادامه دهید تا بتوانید در مورد تغییرات سیاستگذاری پیشنهادی‌تان تصمیم بگیرید. آیا عامل این مسئله کمبود ورزش، نقص در رژیم غذایی، ترکیبی از هر دو مورد، یا چیز دیگر است؟ پس از انتخاب هر یک از این مسئله‌ها می‌توانید بار دیگر کار محدود کردن مسئله را ادامه دهید تا به پیشنهادهای جزیی و معینی برسید که در بردارنده طرح‌های ورزشی، دستورالعمل‌های غذایی، یا برنامه‌های غذایی مدارس باشد.
نکته کلیدی این است که مسئله و عوامل تاثیرگذار بر آن را تا جایی محدود کنید که برای آن چند نوع اقدام سیاستگذاری ملموس (در سطح محلی، منطقه‌ای یا ملی) قابل طرح باشد.
چارچوب مسئله
پس از آن‌که مسئله برای خود شما مشخص شد، لازم است در مورد چگونگی ارایه آن به خوانندگان‌تان تصمیم بگیرید. برای شما روند شناسایی مشکل احتمالا با برخی توقفگاه‌ها، نقاط شروع، و بن بست‌ها همراه بوده است، اما هدف شما از چارچوب‌بندی مسئله این است که خوانندگان را از مستقیم‌ترین مسیر ممکن به نقطه‌ای برسانید که مسئله و پیشنهادتان برای تغییر سیاستگذاری‌ها را درک کنند. خوب است در مورد برخی از مسئله‌برانگیزترین سوالات مخاطبان‌تان بیاندیشید و سعی کنید به صورت پیشینی به آن‌ها پاسخ دهید. برخی از سوالاتی که ممکن است بخواهید پاسخ دهید از این قرار هستند:
مشکل چیست؟
فهم چیستی مسئله به شفاف‌ترین شکل ممکن، برای خوانندگان‌تان یک تکیه‌گاه موضوعی فراهم می‌آورد. در ادامه وقتی که در مورد اطلاعات پیچیده بحث می‌کنید، خواننده شما خواهد توانست ذهن خود را به این نقطه اتکای ابتدایی ارجاع دهد. این نقطه ارجاع به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند در طول بحث در این نقطه مشخص «لنگر بیاندازند». هر بخش از اطلاعات ارایه شده در این تفهیم‌نامه باید به شکل شفاف و قابل فهمی به این مسئله گره زده شود.
گستره مشکل چه اندازه است؟
دانستن گستره یک مسئله به شما کمک خواهد کرد که بتوانید مسئله سیاستگذاری را برای خوانندگان‌تان چارچوب‌بندی کنید. آیا مشکل در سطح ایالتی، منطقه‌ای، ملی یا بین‌المللی مطرح است؟ این مسئله بر چه تعداد از مردم تاثیر می‌گذارد؟ آن‌ها به شکل روزانه با آن درگیری هستند یا سالانه؟ چنانچه در طول تحقیق‌تان اطلاعات آماری گردآوری کرده‌اید، این‌جا بهترین موقعیت برای ارایه آن‌هاست.
ذینفعان چه کسانی هستند؟
این مسئله بر چه کسانی تاثیر می‌گذارد؟ زنان بزرگسال؟ مردانی که تحصیلات دانشگاهی را گذرانده‌اند؟ بچه‌هایی که در خانواده‌های تک سرپرست زندگی می‌کنند؟ گروه اصلی که از مسئله تاثیر گرفته‌اند بسیار حایز اهمیت هستند، و شناختن این گروه به خواننده کمک می‌کند توجیهی برای این مسئله بیابد.
مسایل مربوط به سیاستگذاری می‌تواند شبکه پیچیده‌ای از ذینفعان را در بر گیرد. بار دیگر بررسی کنید تا مبادا به اشتباه یکی از این گروه‌ها را از تحلیل‌های خود جا انداخته باشید. برای مثال، یک سیاستگذاری در مورد تغذیه کودکان بی‌تردید کودکان را درگیر می‌کند با این همه می‌تواند تولید کنندگان غذایی، توزیع‌کنندگان، والدین، و متخصصان تغذیه (و دیگر متخصصان) را نیز درگیر کند. برخی از این ذینفعان ممکن است از قبول تغییرات سیاستگذاری مورد نظر شما یا حتی از اذعان نسبت به وجود مشکل سر باز زنند، و به همین دلیل است که تفهیم‌نامه شما باید حاوی شواهد قانع کننده باشد و به شکل روشنی بتواند آن‌ها را به مخاطبان انتقال دهد.
نگارش موثر یک تفهیم‌نامه سیاستی
یک تفهیم‌نامه سیاستی خوب باید شفاف، موجز، و با تمرکز بر کاربردی کردن تحقیقات معتبر در قالب مشکلات سیاستگذاری باشد. اجازه دهید به دو مقدمه برای یک تفهیم‌نامه سیاستگذاری نگاهی داشته باشیم تا با مقایسه آن‌ها بفهمیم برای این‌که تفهیم‌نامه ما ویژگی‌های کیفی بالا را داشته باشند چگونه باید متن خود را بنویسیم و ویرایش کنیم:
نمونه‌ی متن یک تفهیم‌نامه سیاستی نه چندان خوب:
دعوت به یک اقدام عملی: سلامت پوستی بزرگسالان در اوتلندیا
گزارش منتشر شده توسط دکتر پولی گالور، وزیر بهداشت، با عنوان «گزارش سلامت پوستی بزرگسالان در اوتلندیا» (۲۰۱۰) به عنوان بنیانی برای ارتقای آگاهی عمومی در مورد سلامت پوستی بزرگسالان مورد استفاده قرار گرفته است. از موضوعات مهم مطرح در این گزارش این است که سلامت پوستی برای سلامت و آسایش عمومی اهمیت دارد و نابرابری‌های عمیق و آسیب‌زایی در زمینه بهداشت پوستی در منطقه اوتلندیا مشاهده می‌شود. دکتر گالور اظهار داشت وضعیتی که منجر به شیوع پنهانی بیماری مزمن آکنه پوستی شده است، برخی از گروه‌های جمعیتی را تحت تاثیر قرار داده – و فعالیت‌های آنان را در مدرسه، محل کار، و خانه محدود کرده است – و اغلب کیفیت زندگی‌شان را به شکل قابل توجهی کاهش داده است. دکتر گالور «گزارش سلامت پوستی بزرگسالان» را منتشر کرد تا سیاستگذاران و متخصصان سلامت را از خواب غفلتی که در مورد مسئله سلامت پوستی منطقه دچار آن شده‌اند، بیدار کند.
در متن بالا می‌بینید که به یک منبع قابل اعتماد و مرتبط با موضوع اشاره شده است. ولی این متن نتوانسته از این منبع برای تشریح مشکل و ارایه پیشنهادی برای یک اقدام سیاستگذاری به خوبی استفاده کند. خواننده ممکن است حتی گیج هم بشود چراکه کلمه «آکنه پوستی» تنها اواسط متن مطرح می‌شود و در این تفهیم‌نامه سیاستی به اقدامی که برای پاسخ به آن باید در پیش گرفته شود، هیچ اشاره‌ای نمی‌شود. علاوه بر این عدم تمرکز، این پاراگراف در بردارنده عبارت‌های غیرضروری چون «از موضوعات مهم مطرح در این گزارش این است که...» استفاده شده که با حذف آن می‌توان به موجزتر شدن متن کمک کرد.
نمونه یک تفهیم‌نامه سیاستی به نسبت بهتر:
جوش‌ها را ببینیم: شیوع پنهانی بیماری آکنه پوستی در میان جوانان اوتلندیا
آکنه پوستی یکی از رایج‌ترین بیماری‌های مزمن در میان بزرگسالان در اوتلندیا است (وزارت بهداشت اوتلندیا، ۲۰۱۰). آکنه برای مدت طولانی به عنوان یکی از عوارض خوش‌خیم در دوره بلوغ محسوب می‌شد، اما در واقع آثار بسیار زیادی بر سلامت و آسایش زندگی نوجوانان و جوانان به همراه می‌آورد که به شکل قابل توجهی بر موفقیت آن‌ها در مدرسه، روابط اجتماعی، و کیفیت کلی زندگی‌شان اثر می‌گذارد. با این همه، بخش‌های وسیعی از مردم به امکانات درمانی مناسب در این مورد دسترسی ندارند. «گزارش وزارت بهداشت در مورد سلامت پوستی بزرگسالان در اوتلندیا» (۲۰۱۰) فراخوانی برای سیاستگذاران و متخصصان سلامت جهت اتخاذ اقداماتی عملی است که بتواند با افزایش دسترسی جوانان به امکانات درمانی آکنه پوستی، سلامت و آسایش جوانان اولندیا را ارتقا دهد.
این متن بسیار بیشتر از نمونه قبلی بر موضوع متمرکز است و موجز است. جمله ابتدایی مستقیم وارد موضوع می‌شود؛ به جای پرداختن به منبع موضوع، به یک نکته شفاف که به آسانی در ذهن باقی می‌ماند و منبع مورد نظر نیز آن را تایید می‌کند، اشاره می‌شود. علاوه بر این، اگر چه در عنوان متن قبل، «دعوت به یک اقدام عملی» شده بود اما در واقع هیچ سخنی از اقدام عملی مورد نظر نویسنده به میان نیامده بود. اما در نمونه دوم، به شکلی کاملا شفاف به ارتقای دسترسی به مراقبت‌های پوستی دعوت شده است.
به یاد داشته باشید که شفافیت، ایجاز، و تمرکز پیوسته بر موضوع چیزهایی هستند که معمولا در پیش نویس اولیه به سختی محقق می‌شوند. برای همین همیشه باید تفهیم‌نامه‌های سیاستی را بعد از نگاشتن متن اولیه چندین بار بازخوانی، ویرایش و اصلاح کرد.